Deze column gaat nergens over. Over niets. Leegte. Het resultaat van de confrontatie tussen wat ik voor het gemak een ‘normaal’ leven noem en het leventje van een geslaagde eindexamenkandidaat. Werk, zorg, sociale verplichtingen, sport, klusjes, kortom het gebruikelijke gedoe versus het grote niets. Twee levens die, nu de examens achter de rug zijn, niet verder uit elkaar kunnen liggen dan die van vader en zoon. Een leven dat vol zit, te vol soms. Elk moment dient ergens toe. Daartegenover staat een leven waarbij dat volledig ontbreekt. Of lijkt te ontbreken, want wie zegt mij dat dat zo is? Hij in ieder geval niet.
‘Leegte,’ zegt de solozeezeiler Henk de Velde, ‘zou het vijfde element moeten zijn.’ Naast water, aarde, lucht en vuur. Leegte is meer dan weidsheid, of niks zien, of stilte. Het is een ervaring. Leegte gaat vaak samen met afzondering, isolatie. Leegte bevindt zich vaak ergens tussen. Leegte is het ontbreken van de eerste tel van de bas in reggae, die de muziek zo swingend maakt. De witregels in gedichten en columns. Maar ook het gat tussen twee verhalen, het writersblock, is leegte. Het ‘in between jobs’ zijn idem. En de oceaan van vrije tijd, waar mijn zoon nu in dobbert, dat is leegte.
Wat die leegte bijzonder maakt, is de oneindigheid ervan. Er is nog geen plan, voor straks. Niet een opleiding, geen baantje, geen reis. Niets. De momenten dat we elkaar treffen zijn schaars. Het is nu los gaan. De post-examenreis naar het Portugese Albufeira al is achter de rug, net als het laatste klasse-uitje. Hij komt geregeld thuis net voor het moment dat ik naar mijn werk ga. Als we elkaar al treffen gaat mijn belangstelling –dom – vooral uit naar het feit of er al land inzicht is; hij zit op de partyboot en het laatste waar hij zich druk over lijkt te maken is de bestemming. Ons samenzijn is wel eens harmonieuzer geweest, laat ik het maar voorzichtig stellen. Het contact vindt plaats voor de koelkast, voor de tv of aan zijn bed. Het is thuis de natuurlijke habitat van een ex-havoscholier. De ontmoetingen hebben een kortstondig en explosief karakter.
Ik gun iedereen zijn eigen leegte, laat ik dat voorop stellen. Wat mij betreft is een jaar werkloos zijn verplichte kost voor iedereen. De leegte confronteert je met wie je bent, helpt je na te denken over wat jouw bijdrage kan zijn. Het maakt je – op een ander moment – milder naar anderen die het minder getroffen hebben. Maar geconfronteerd worden met de leegte van iemand anders, je zoon, dat is andere koek. Schat van een jongen hoor, sociaal, geslaagd. Maar ik wil ook zo’n oceaan. Met een zeilbootje. En laat me dan een jaar alleen naar het suizen van mijn eigen bloed luisteren. Kan ik dáárvoor ergens examen doen?
