Hé! HÉE…!! Ik reed op mijn fiets door de sneeuwprut, vlak achter een bestelbus van Post.nl. Het busje was net als ik van plan rechtsaf te slaan, reed tergend langzaam en liet geen ruimte. Ook niet toen we eenmaal de hoek om waren in mijn straat. Sterker, hij reed nog langzamer en drukte me geleidelijk de rijbaan af. Tot hij door mijn laatste uitroep stopte.
‘Ik schrok van je geschreeuw’, zei de bestuurder, toen ik ter hoogte van zijn portier was. ‘Ik dacht dat je me ging pletten’ zei ik. ‘Oh sorry’ zei hij oprecht. Het leek of er tranen achter zijn brilglazen opwelden. ‘Het is zo’n verschrikkelijke dag’ zei hij. ‘Zó druk. En dan die sneeuw…gekkenwerk.’ Hij bood me zijn hand door het geopende raam. Sneller dan de smurrie op het wegdek smolten onze zielen samen. Met nog een hartelijke handdruk namen we afscheid.
Het had een scène kunnen zijn uit Bikes vs. Cars, een activistische Zweedse documentaire over de strijd in het verkeer. In Nederland is nu een vervolg hierop gemaakt: Why we cycle. Een documentaire uit 2017 en zojuist vertoond op het IDFA, waarin niet zozeer de strijd centraal staat, maar het fietsen als sociologisch verschijnsel. Ik zag de film deze week op mijn werk. Niet zo verwonderlijk, want de fiets is volgens de makers net als voor de lokale overheid waar ik voor werk de oplossing voor zo ongeveer alles.
Voor Nederlanders is fietsen een vanzelfsprekenheid. We denken er niet eens over na. Dat verklaart waarschijnlijk ook het succes van de fiets. Maar juist omdat we er niet over nadenken, weten we niet precies wat de diepere drijfveren zijn. In de documentaire reist de kijker mee met een dwarsdoorsnede van de gemiddelde Nederlandse fietser. En legt een horde deskundigen uit wat in onze hoofden gebeurt als we op de pedalen staan. De gesprekken leggen de soms overduidelijke en soms verborgen effecten van fietsen bloot op de mens, de samenleving en de organisatie van die samenleving.
Ik kan het beamen. Fietsen maakt gelukkiger. Van de dagelijkse dingen die mij blij maken is de rit naar en van het treinstation door het Arnhemse groen er een van. Mijn fiets brengt me waar ik wezen moet, verzorgt mijn dagelijkse workout, maakt me socialer in het verkeer, draagt mijn boodschappen, traint mijn brein en geeft een enorm gevoel van vrijheid. Met mijn racefiets ga ik sneller, Mijn mountainbike is mijn pakezel voor de groenten van de volkstuin en brengt me dieper het bos in.
Niets leukers ook dan in het buitenland de fiets te pakken. Juist hier, in Parijs, Montevideo of Bankok, wordt je je pas bewust van die drijfveren om te fietsen. En het belang van fietsen voor een beter (stads)klimaat en de ordening van de schaarse ruimte.
Het is prachtig om te zien dat als onze wereld wit wordt, het verkeer lam ligt. Omdat we dan minder fietsen. Kunnen we daar niet wat mee doen? Als nu eens die bezitters van de 22 miljoen fietsen in ons land een keer per jaar besluiten om de fiets te laten staan? Fietsloze maandag, Black monday, bedenk maar wat. Want wij zijn het, alle fietsers in dit land, die er voor zorgen dat de dagelijkse files niet nog langer zijn, beste automobilisten!
