‘From the safest places, come the bravest words’
(Adrian Borland, the Sound in New dark age, 1981).
Ik moet het onze gele hesjes nageven: wij hadden het wel een stuk gemakkelijker in de No future jaren tachtig. Wij waren links, de politieke elite was rechts en er waren dingen waar je tegen kon zijn. Kruisraketten. Hoge werkeloosheid. Kernenergie. Woningnood. Bovendien kwam je vanuit de provincie nog eens ergens. Met een door de plaatselijke politiek of studentenorganisatie georganiseerde busreis was je voor vijf gulden in Bonn, Den Haag, Amsterdam. Al was ik soms vergeten wat de missie ook al weer was.
Nu is de vijand een brede coalitie, die in koor met de minister president en oppositie roept dat de mensen in de gele hesjes een serieus signaal afgeven en dat we met ze in gesprek moeten. Steek dan nog maar eens een Ruttepop in de fik. En de grote vraag is: Waarover dan? Woningschaarste en werkeloosheid zijn een schaduw van wat het ooit was, terugkerende thema’s zijn onmacht en het verlies aan koopkracht. Tja.
Het zijn de krokodillentranen die ook elders in onze samenleving vergoten worden. Over zwarte Piet op school, de vrijwilligersregeling op voetbal of de tuinkeuring bij de volkstuinvereniging, waar ik deel van uitmaak.
We hebben een nieuw bestuur namelijk. Een bestuur dat serieus werk maakt van de periodieke tuinkeuring. Voor de niet-volkstuinders onder ons: Tuinkeuringen zijn bedoeld om de complexen voor de lange termijn te laten zijn waar ze voor bedoeld zijn: een plek om te moestuinieren. Daar zijn regels voor. De tuinkeuringscommissie ziet toe op de naleving van deze regels.
2018 was voor veel tuinders wat voor de ouderen onder ons 1940 was: Het eerste jaar onder ‘nazi-bewind.’ Tuinbezoekingen en aanschrijvingen waren het gevolg. Het aanschrijvingsformulier bevatte alle denkbare tuinmisdrijven, waarbij jouw overtredingen waren aangevinkt. Bomen, struiken of hagen die te hoog zijn, verboden of te grote bouwwerken. Als een wave in een voetbalstadion rolde de verontwaardiging over de erfafscheidingen van ons complex heen. Diegenen die nog geen slot op hun tuinhek hadden, overwogen er nu een. Om te ontkomen aan de ‘tuinrazzia’s’.
Waar het collectief tornt aan onze vrijheden ontstaat verzet. Het is een psychologisch gegeven. Op onze moestuinen, bij de schoolpoort en langs de lijn van het voetbalveld gebruiken we grote woorden. Op sociale media in de overtreffende trap. Maar ons land is ontstaan en groot geworden door te polderen. De Rotterdamse burgemeester Aboutaleb noemt dat netwerk van verenigingen, besturen en vrijwilligerswerk de grootste verdienste van ons land. Dat verklaart misschien ook het verschil met de gele hesjes revolte in Frankrijk en het Brexit gedoe.
Deze oproeren zijn niet te vergelijken met de Pussy Riot beweging in Rusland, of de Arabische lenteopstanden in het Midden-Oosten. Parijs zat dit weekend op slot, maar – zeker voor de Fransen – is het dè manier om de democratie te vieren. De demonstraties tegen de Brexit in het Verenigd Koninkrijk: hetzelfde laken het pak. Het laat ziet dat er een democratie is, al werkt die dan niet optimaal. Zolang we maar accepteren dat iemand het corvee op zich neemt om de volkstuinvereniging, de stad en het land te besturen. Besef dat nooit iedereen tevreden gesteld kan worden. En dat er nog grotere machten zijn, waar we met zijn allen weinig invloed op hebben.
