Ouders van puberzonen kennen vast het beeld. Je komt thuis en daar ligt zoonlief in de bank. Alleen of met een vriend. De lichaamshouding verraadt geen overdreven enthousiasme. In tegendeel. De blik is strak op het beeldscherm gericht. Het enige dat beweegt zijn de handen waarmee de controller bediend wordt. Hier wordt gegamed.
Maar denk niet dat hier sprake is van zinloos of passief vermaak. Verschillende gebieden in het brein van deze jongens worden met games als Assasin’s Creed én Grand Theft Auto V tot het uiterste op de proef gesteld. Het is dé misvatting van deze tijd: de ouder(e) generatie die laatdunkend neerkijkt op het tijdverdrijf van deze jongeren. De kunst is deze goed getrainde jonge hersenen in te zetten voor uitdagingen waar juist zij wel raad mee weten. Maak van een afvalvraagstuk gewoon een game. Een gedragsontwerp moet ik eigenlijk zeggen.
De Utrechtse Communicatiekring organiseerde 28 juni een bijeenkomst over game-design en gedragsbeïnvloeding. Willem Jan Renger (Hoge School voor de Kunsten Utrecht) en Tom de Bruyne (Sue Amsterdam) spijkerden circa 60 communicatieprofessionals bij over gedragsontwerpen. Kennis over inzicht in menselijk gedrag enerzijds en gedragsontwerp- principes anderzijds gaat een steeds centralere rol spelen. Interactiviteit is het sleutelwoord.
In een sneltreinvaart neemt Renger ons mee in wat hij stelt als grootste uitdaging: accepteren dat we het lean-back paradigma van de oude generatie (passieve mediaconsumptie) verruilen voor het interactieve lean-forward paradigma van de jonge generatie. Het ongeduld om de kennis van het laatste paradigma nu toe te kunnen passen spat van Renger af. Alleen al voor de museale wereld ziet hij enorme mogelijkheden.
De Bruyne maakte met zijn toelichting duidelijk hoe het communicatievak hierdoor verandert. Of het nu gaat om de website van Booking.com, de Brexit, of de Holocaust, De Bruyne ziet het allemaal als verschijningsvormen van een gedragsontwerp. ‘Om te weten hoe gedragsontwerpen werkt, hoef je geen dikke boeken te lezen. Twee uur proberen een overnachting te boeken op booking.com leert je alles,’ stelt hij. Communicatiebureaus zijn volgens hem verliefd op campagnes; gedragsdesigners zijn verliefd op het probleem.
Onderweg naar huis bedacht ik dat, mocht mijn zoon toevallig thuis aan het gamen zijn, ik hem met rust zou laten. Want een vader die denkt met een ‘old school’ lezing wat te hebben opgestoken, moet weten dat zijn zoon zich met Assassin’s Creed intensief voorbereidt op de maatschappelijke opgaven van de toekomst. Respect!
