‘How come that you don’t see people with a dark skin like you who have plain white tattoo’s?’ ‘Ik trok bij haar in in haar huurwoning aan de Leidseweg, tot de huisbaas erachter kwam. Toen moesten we samen verkassen. Daarna ben ik gescheiden en woon ik in Hoensbroek. Ik kom even terug om naar ons oude huisje kijken.’ ‘Het is zo fijn als mensen even niet met hun smartphone bezig zijn en je echt contact maakt met iemand in de bus! Of zoals wij nu.’ ‘Wat grappig, ik kijk ook geen tv en luister alleen radio.’
Dit zijn lukraak een paar fragmenten uit gesprekken die ik had met mensen die net als ik even waren neergestreken op het Stadsplateau, het nieuwe plein voor de Westelijke ingang van Utrecht Centraal en pal voor mijn kantoor. Gesprekken die zonder het pauzemoment dat een sigaret biedt er waarschijnlijk of zeker niet waren. Een kort intermezzo waarin je even een totaal andere inkijk op de werkelijkheid geboden wordt. Of in een paar minuten iemand levensverhaal hoort. Verbinding maakt. Dierbare gesprekken.
Iets zegt me dat het rookverbod dat sommige gemeenten nu in de openbare ruimte willen afdwingen best ok is. Sommige mensen hebben er last vast. De alom aanwezigheid van sigaretten en rokers houdt rookgedrag in stand en draagt er mogelijk aan bij dat meer mensen gaan roken. Het schrijnendste voorbeeld hoorde ik van de 82-jarige Albert. Rookt vanaf zijn 4e levensjaar. Hij kreeg sigaretten van de Engelse soldaten die ons land in 1944 bevrijdden en is nooit meer gestopt. Albert bewoont sinds 1971 de woning die mijn ouderlijk gezin toen verlieten. Ik was er laatst. De goudbruine kleur van het oorspronkelijke behang in de woonkeuken geeft een aardig inkijkje in hoe zijn longen er nu ongeveer uit moeten zien.
Een evenzo bijzonder verhaal tekende ik op uit de mond van iemand bij mijn Arnhemse fietsenstalling. Hij had buiten zijn pauzemomentje. Ik had al besloten dat ik zou stoppen maar stelde het graag nog even uit. Leer mij al die smoesjes kennen. Of ik een shaggie van hem kon draaien? Rokers zijn ook mensen die hun zonde graag delen heb ik gemerkt. Zware shag. ‘Mijn moeder betrapte me toen ik 8 was met een pakje shag,’ zei hij. ‘Mijn vader draaide ’s avonds vier shaggies – Zware Van Nelle – en legde die voor me neer. Als ik die achter elkaar zou oproken zonder te kotsen en te schijten mocht ik roken. Ik slaagde.’
Daarna hoorde in de tijd die je voor een peuk nodig zijn levenslessen. Begin op tijd met sparen voor je pensioen. Maak een paar keer per jaar een uitstapje naar Luxemburg om rookwaren in te slaan en zo de accijns hier te ontlopen. Regel de status van ingezetene in een warm land met een vrouwenoverschot. Om daar straks neer te strijken voor een goedkoop huissie, een gegarandeerd jonger chickie en met ongetwijfeld een shaggie. Volledig verlicht stapte ik op mijn fiets en bedenk ik hoe ik Stoptober in dit scenario ga passen.
